जपानी शिक्षण व्यवस्थेची यशोगाथा
जपानी शिक्षण व्यवस्थेची यशोगाथा
जपान हा शिक्षणामध्ये जगात पहिल्या दहा देशांमध्ये सर्वोत्तम कामगिरी करत आहे. PISA 2015 मध्ये विज्ञानात दुसरा, गणितात पाचवा क्रमांकावर राहिला.सातत्यपूर्ण जपान हा देश शैक्षणिक कामगिरी उंचावत आहे. यामागील कारणांचा जर आढावा घेतला तर गुणवत्तापूर्ण शिक्षण, गुणवत्तापूर्ण अभ्यासक्रम आणि जपानची शासनव्यवस्था यासाठी कार्य करते. जपानने पीआयएसए आणि टीआयएमएसएस यासारख्या प्रमुख शैक्षणिक सर्वेक्षणांवर सातत्याने चांगली कामगिरी केली .
सेंट्रल काऊन्सिल फॉर एज्युकेशनने सुचवलेल्या जपानी शिक्षण, संस्कृती, क्रीडा, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्रालयाने (एमसीएटी) जपानी अभ्यासक्रमाच्या गुणवत्तेला अनेक निरीक्षक जपानी शिक्षणाच्या गुणवत्तेचे श्रेय देतात. अभ्यासक्रमात शिस्तीबद्दल मोठ्या प्रमाणात माहितीवर प्रभुत्व मिळविण्याची मागणी केली जाते, परंतु यामुळे समस्या सोडवण्याची क्षमता देखील चांगली असली पाहिजे आणि शाखेच्या अंतर्गत संकल्पनांच्या विद्यार्थ्यांच्या प्रभुत्वावर जोर देण्यात आला आहे. म्हणूनच टीआयएमएससारख्या अभ्यासक्रम-आधारित चाचण्या आणि पीआयएसए सारख्या अनुप्रयोग-आधारित चाचण्यांवरही जपानी विद्यार्थ्यांची क्षमता चांगली आहे.
अशा जपानी शिक्षणव्यवस्थेची यशोगाथा
ज्ञानाआधी वागणूक. -
जपानी शाळांमध्ये, दहा वर्षांच्या होईपर्यंत विद्यार्थी कोणतीही परीक्षा देत नाहीत. त्या फक्त छोट्या परीक्षा घेतात. असे मानले जाते की शाळेच्या पहिल्या 3 वर्षांचे उद्दीष्ट हे मुलाचे ज्ञान किंवा शिकणे याचा न्याय करणे नव्हे तर चांगले शिष्टाचार स्थापित करणे आणि त्यांचे चरित्र विकसित करणे हे आहे. मुलांना इतर लोकांचा आदर करणे आणि प्राणी आणि निसर्ग यांच्याशी सौम्यतेने वागण्यास शिकवले जाते. उदार, दयाळू आणि सहानुभूतीशील कसे रहायचे ते देखील ते शिकतात. याशिवाय विद्यार्थ्यांना धैर्य, आत्मसंयम आणि न्याय यासारखे गुण शिकवले जातात.
स्वच्छता स्वतःच्या स्वतः -
विद्यार्थी स्वतः त्यांची शाळा स्वच्छ करतात. जपानी शाळांमध्ये विद्यार्थ्यांना वर्गखोले, कॅफेटेरिया आणि अगदी शौचालये स्वत: हून स्वच्छ करावी लागतात. साफसफाई करताना, विद्यार्थ्यांना लहान गटात विभागले जाते आणि वर्षभर गटामधून कामे दिली जातात . जपानी शिक्षण प्रणालीचा असा विश्वास आहे की स्वच्छतेच्या कामांमधून त्यांना संघात काम करण्यास आणि एकमेकांना मदत करण्यास शिकविले आहे. याशिवाय, त्यांचा स्वत: चा वेळ आणि मेहनत खर्च करणे, लपेटणे आणि पुसणे यामुळे विद्यार्थी त्यांच्या स्वतःच्या कामाचा आणि इतरांच्या कामाचा आदर करतात.
उत्कृष्ट शालेय पोषण आहार योजना-
जपानी शाळांमध्ये प्रमाणित मेनूवर शालेय भोजन दिले जाते. जेवण वाढण्याची व्यवस्था स्वतः विद्यार्थी करतात. अन्न वाया जाऊ देत नाहीत. विद्यार्थ्यांनी निरोगी आणि संतुलित जेवण खावे यासाठी जपानी शिक्षण प्रणाली सर्वतोपरी प्रयत्न करते. सर्व वर्गमित्र शिक्षकांसह एकत्र खातात. यामुळे शिक्षक-विद्यार्थ्यांचे चांगले संबंध निर्माण होण्यास मदत होते. कॅथेड्रल स्कूल येथे लंचटाईममध्ये शिक्षक, सहाय्यक कर्मचारी आणि सर्वजण एकत्र जेवणाचे विद्यार्थ्यांसारखेच अनुभव आहेत. सर्व विद्यार्थी घरामध्ये बसल्यासारखे संवाद करत शिक्षकांबरोबर जेवण करतात , या सर्व परस्पर संवादांमुळे कौटुंबिक वातावरण तयार होण्यास मदत होते ज्याचे खूप महत्त्व आहे.
छंदवर्ग
पारंपारिक विषयांव्यतिरिक्त, जपानी विद्यार्थी जपानी सुलेख आणि कविता देखील शिकतात. जपानी सुलेख, किंवा शोडोमध्ये बांबूचा ब्रश शाईत बुडवून त्या तांदळाच्या कागदावर हायरोग्लिफ लिहिण्यासाठी वापरला जातो. जपानी लोकांसाठी, शोडो ही एक अशी कला आहे जी पारंपारिक पेंटिंगपेक्षा कमी लोकप्रिय नाही. दुसरीकडे, हायकू हा कवितांचा एक प्रकार आहे जो वाचकांपर्यंत खोल भावना व्यक्त करण्यासाठी साध्या अभिव्यक्तीचा वापर करतो. दोन्ही वर्ग मुलांना त्यांच्या स्वत: च्या संस्कृतीचा आणि शतकांच्या जुन्या परंपरेचा आदर करण्यास शिकवतात. मध्यवर्ती दगड, कोरीव काम आणि चित्रकला या ठिकाणची संस्कृती आणि परंपरा याद्वारे दररोज सर्व विद्यार्थी आवडीने भाग घेत असतात. शिक्षणाव्यतिरिक्त विविध आवड असणाऱ्या विषयांमध्ये विद्यार्थी शिक्षण घेतात.
शालेय गणवेश -
जवळपास सर्व विद्यार्थ्यांना शाळेचा गणवेश घालायचा आहे. जवळजवळ सर्व कनिष्ठ हायस्कूलमध्ये विद्यार्थ्यांनी शाळेचा गणवेश घालणे आवश्यक असते. काही शाळांचा स्वत: चा पोशाख असला तरी पारंपारिक जपानी शाळेतील गणवेशात मुलांसाठी सैनिकी शैली असते आणि मुलींसाठी नाविक आउटफिट असते. यामुळे मुलांमध्ये समुदायाची भावना जागृत होण्यास मदत होते. अशी अस्मिता आणि आपुलकीची भावना आपल्या कौटुंबिक आणि एकत्रित भावनेत आणखी भर घालते.
शिक्षक-
जपानमध्ये शिक्षकांना सर्वोच्च स्थान दिलेले असून शिक्षकांसाठी स्वतंत्र प्रशिक्षण संस्था आहे .याद्वारे शिक्षकांना ज्ञान दिले जाते. शिक्षक विद्यार्थ्यांना शिक्षण घेत असताना त्यांना स्वातंत्र्य देतात .शिक्षकांच्या गुणवत्तेवर पगार आधारित असून 30 टक्‍क्‍यांपर्यंत पगारवाढ शिक्षकांना दिली जाते .शासकीय कर्मचाऱ्यांमध्ये शिक्षकांना सर्वोच्च स्थान आहे.
टिप्पण्या